Sürdürülebilir Turizm ve Glasgow Bildirgesi 

Nedir?

Turizmde iklim değişikliği üzerine odaklanan Glasgow Bildirgesi 2021 yılında yapılan COP26 konferansında duyurulmuştur. Bildirge, tüm paydaşların turizmi etkili iklim aksiyonu alacak şekilde değiştirmesini amaçlar. Odak noktası olarak 2030 yılına kadar emisyonun yarılanması ve 2025 yılına kadar en yakın zamanda Net-Sıfır’a ulaşmayı hedefler.  

Bildirgenin dayandırıldığı UNWTO/ITF araştırmasına göre turizmde karbondioksit emisyonu 2005 yılından 2016 yılına kadar en az %60 artış göstermiştir. Dekarbonizasyon yönünde harekete geçilmediği sürece, sektördeki karbondioksit emisyonu 2030 yılında 2016 yılına oranla %25 artış gösterebilir.  

Bildirge, imzalayan tarafların imzadan sonraki 12 ay içerisinde bir iklim planı yapıp uygulamaya başlayacağını ve eğer halihazırda bir plan varsa bunu güncellemeye ve uygulamaya özen göstereceklerini belirtiyor.  

Sadece plan ve uygulamayla kalmayıp tarafların en az yıllık sıklıkta raporlamalar yayınlayacakları da yazıda belirtiliyor. 

Tüm sektörlerdeki hedeflerin uyumlu olması amacıyla beş adet plan yöntemi belirlenmiştir. Bu yöntemler: 

Ölçüm: Seyahat ve turizmle ilgili tüm emisyonları ölçün ve açıklayın. Metodoloji ve araçların UNFCCC’nin ölçüm, raporlama ve doğrulama ile ilgili kılavuzlarıyla uyumlu olduğundan ve şeffaf ve erişilebilir olduğundan emin olun.   

Karbonsuzlaştırma: Turizmin karbonsuzlaştırılmasını hızlandırmak için iklim bilimi ile uyumlu hedefler belirleyin ve uygulayın. Buna ulaşım, altyapı, konaklama, etkinlikler, yiyecek ve içecek ve atık yönetimi dahildir. Dengeleme (offsetting) ikincil bir role sahip olsa da, gerçek azaltımları tamamlayıcı nitelikte olmalıdır.   

Yenileme: Ekosistemleri onarın ve koruyun, doğanın karbon çekme kabiliyetini destekleyin ve biyolojik çeşitliliği, gıda güvenliğini ve su tedarikini güvence altına alın. Turizmin büyük bir kısmı iklim değişikliğinin etkilerine karşı en savunmasız bölgelerde yer aldığından, sektörün etkilenen ve risk altındaki toplulukları direnç oluşturma, adaptasyon ve afet müdahalesi konularında destekleyebildiğinden emin olun. Ziyaretçilerin ve ev sahibi toplulukların doğa ile daha iyi bir denge kurmalarına yardımcı olun.   

İşbirliği: Risklere ve çözümlere ilişkin kanıtları tüm paydaşlarla ve misafirlerle paylaşın ve planların mümkün olduğunca etkili ve koordineli olmasını sağlamak için birlikte çalışın. Ulusal ve alt ulusal makamlar, sivil toplum, büyük şirketler ve KOBİ’ler, hassas gruplar, yerel topluluklar ve ziyaretçiler dahil olmak üzere her düzeyde yönetişim ve eylem kapasitesini güçlendirin. 

Finansman: Kurumsal kaynakların ve kapasitenin, geçişi hızlandırmak için uygun olan yerlerde eğitim, araştırma ve etkili mali ve politika araçlarının uygulanmasının finansmanı da dahil olmak üzere iklim planlarında belirlenen hedefleri karşılamak için yeterli olmasını sağlayın. 

Gelişmeler

Deklarasyonu imzalayan tarafların sayısı yayınlandığı 2021 yılında 300 iken Eylül 2023’te ise 800’ün üzerine çıkmıştır ve toplamda 90 ülkeden bir araya gelmişlerdir. Ocak 2025 itibariyle 841 tarafın 251’i iklim aksiyon planlarını tamamlamıştır. 

Türkiye’de ise OMM INN, Şanlıurfa Turizmi Geliştirme AŞ., Tasigo Hotels Eskişehir ve Turizm ve Destinasyon Geliştirme Derneği imzalayan taraflardandır.  

Sonuç ve Değerlendirme

Glasgow Bildirgesi, turizm sektörünün iklim değişikliğiyle mücadelede daha etkili adımlar atmasını hedefleyen önemli bir girişimdir. Bildirge, yalnızca emisyonların azaltılmasını değil, sürdürülebilirlik ve ekosistemlerin korunmasını da öncelikli hale getirmektedir. 

Sektördeki tüm paydaşların iş birliği ve sorumluluk almasıyla, turizm hem iklim değişikliğiyle mücadelede bir çözüm aracı hem de sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir parçası haline gelebilir. Bu dönüşüm, çevresel faydalar sağlamanın yanı sıra turizmin uzun vadeli sürdürülebilirliğini güvence altına alacaktır.